Ondanks die groot terugslae wat die Suid-Afrikaanse wynbedryf vanjaar moes trotseer, bly Vinpro positief en glo hy dat die bedryf weer sy volle potensiaal oor die volgende paar jaar kan bereik, namate alle rolspelers hul persepsie en gedrag verander.

ʼn Boodskap van hoop en bemoediging is oorgedra tydens die Vinpro Algemene Jaarvergadering, wat op 11 November 2020 virtueel gehou is.

Na ʼn voortslepende klimatologiese droogte, wat ʼn ernstige effek op die bedryf se finansiële stand gehad het, staar ons ook nou ʼn finansiële droogte in die gesig. Die droogtetoestande het gelei tot ‘n verminderde aanbod- en wynprysstygings, wat, tesame met finansiële druk op plaaslike verbruikers en herstelde volumes in die Noordelike Halfrond, ons eie verkoopsvolumes teen die einde van 2019 laat daal het.

Die verbod op uitvoere en plaaslike drankverkope gedurende Suid-Afrika se nasionale Covid-19-inperking het die situasie vererger, wat baie produsente, wynkelders en verwante ondernemings in ernstige nood, heelwat meer individue sonder werk en die bedryf met ‘n groot ooraanbod van ongekontrakteerde wyn gelaat het.

“Maar ten spyte van al hierdie uitdagings en in die gees van die slagspreuk by vanjaar se Nedbank Vinpro Inligtingsdag, Touch and Change, het ons span hulself daartoe beywer om persepsies en gedrag te skuif, en daarmee ʼn positiewe verandering in besighede, gemeenskappe, die bedryf en beleidsomgewing mee te bring,” sê Vinpro-voorsitter Anton Smuts.

Stop, stabiliseer & herbou

In die konteks van Covid-19 het Vinpro daarop gefokus om die bloeding te stop, die bedryf te stabiliseer en te begin herbou. “Ons het dit gedoen deur gebruik te maak van ons netwerke om ons invloed uit te oefen en voorspraak namens die bedryf te maak, deur lede ingelig te hou en van hulpbronne te voorsien, hulle deur doelgerigte dienste te lei en individue en ondernemings te ondersteun om nuwe hoogtes te bereik,” sê Smuts.

Volgens Vinpro-bestuurshoof Rico Basson, was die waarde van voorspraak, maar ook die vorming en handhawing van blywende verhoudings, duideliker as ooit vantevore in die oorsigjaar, wat vanaf 1 Julie 2019 tot 30 Junie 2020 gestrek het.

Vinpro het nog altyd deel gevorm van meer as 50 bedryfs- en regeringsforums oor die volle spektrum van wingerdtegniese aspekte tot wetgewing. “In die oorsigjaar het voorspraak ʼn nóg belangriker rol gespeel, namate ons moes leer om agter die skerms te beraadslaag, druk moes uitoefen om sekere uitsette te behaal en deurlopend rondom ons standpunt moes onderhandel,” sê Basson.

Een positiewe uitkoms was die sluiting van ʼn ooreenkoms wat na Brexit geldig sou wees. Hiervolgens kan Suid-Afrikaanse wynkelders vanaf 1 Januarie 2021 meer as 70 miljoen meer tariefvry na die VK uitvoer, bo en behalwe die 114 miljoen liter tariefvrye uitvoerooreenkoms wat voor Brexit met die EU gesluit is.

Alhoewel die bedryf daarna streef om die vraag te stimuleer, moet hy ook voortdurend innoveer om ‘n volhoubare aanbod van druiwe van uitsonderlike gehalte te verseker wat op die mees doeltreffende manier geproduseer word. Benewens die verskaffing van wingerd- en grondkundige advies aan produsente, het Vinpro, deur middel van sy Gen-Z Wingerdprojek, ‘n vennootskap met die Universiteit Stellenbosch gesluit om byna 5 ha wyndruiwe op die Welgevallen-proefplaas te hervestig. “Dit sal ʼn wêreldgehalte leerfasiliteit vir studente en navorsers wees, maar ook ‘n uitstekende demonstrasieperseel vir produsente en plaaswerkers om die nuutste wingerdverbouingstegnieke te besigtig,” sê Basson. Terselfdertyd verseker Vititec, ʼn Vinpro-filiaal, dat die bedryf toegang het tot die nuutste, hoëgehalte druifsoorte volgens hul behoeftes.

ʼn Ander filiaal, FarmMS, stel in die volgende paar maande ‘n nuwe weergawe van sy vlagskip-inligtingsbestuursagteware, WineMS 2.0, bekend, wat produsente, wynmakers, wingerdboukundiges en kelderdireksies in staat sal stel om hul besluitneming op te skerp deur dit op goeie besigheidsintelligensie te skoei. Die WineMS-span het in die oorsigjaar ook nou saam met Vinpro se landbou-ekonome gewerk om weer die Produksieplanopname uit te voer, ‘n belangrike jaarlikse maatstaf vir die koste van wyndruifverbouing.

Vinpro het die afgelope vyf jaar byna 6 000 mense bemagtig wat in die Suid-Afrikaanse wynbedryf werk deur middel van opleidingskursusse vir wingerdwerkers. “Hoewel Covid-19 sekere uitdagings gebied het, het ons steeds daarin geslaag om ongeveer 500 mense in die oorsigjaar op te lei. Dit maak ‘n groot verskil in die lewens van elke persoon, maar verhoog ook produktiwiteit op die plaas,” sê Basson.

Inklusiewe groei bly ‘n prioriteit om die volhoubaarheid van die bedryf te verseker. Met dit ten doel, het Vinpro sy vorige Transformasietoonbank herposisioneer na wat tans bekend staan as die Ondernemingsontwikkelingstoonbank, en konsentreer die organisasie toenemend op inklusiewe groei in terme van wyntoerisme en die plaaslike mark, sowel as uitvoermarkte.

Die Suid-Afrikaanse wynbedryf selfreguleer reeds vir die afgelope paar jaar ten opsigte van verantwoordelike produksie, handel, bemarking en verbruik. Aware.org is ‘n paar jaar gelede geformaliseer as voertuig om die skadelike effek van alkoholmisbruik te bekamp, met Vinpro as ‘n bydraende vennoot saam met ander alkoholiese drankbedrywe. Die Vinpro Stigting het ook aangepas en doen baie meer op grondvlak om sosio-ekonomiese opheffing in gemeenskappe te ondersteun.

“ʼn Konsep sosiale ooreenkoms word tans via Nedlac onderhandel en gefinaliseer, wat die bedryf in staat sal stel om met die sewe nasionale en provinsiale regeringsdepartemente en ander rolspelers saam te werk aan gefokusde inisiatiewe om gedrag oor die langtermyn te skuif,” sê Basson.

Geen kitsoplossing

“Daar is ongelukkig geen sogenaamde silver bullet of kitsoplossing wat ons aan die bedryf kan voorlê om te verseker dat individue, besighede en die breër bedryf sal oorleef en floreer nie,” sê Smuts. “Ons is hier om die grond gelyk te maak, die fondasie te lê en die boublokke aan te gee. Die sukses waarmee elkeen van u u eie besigheid en die bedryf gaan herbou, is in u hande.”

Hy het elkeen bedank wat die uitdagings en geleenthede met ywer en deursettingsvermoë aangepak het. “Ek wil u graag aanspoor – kom ons strewe nie net daarna om ons bedryf te herbou na hoe dit was voor die krisis ons getref het nie, maar eerder ʼn bedryf wat in die toekoms sterker en meer volhoubaar gaan wees. Ek weet ons sal dit saam kan bereik.”